Birm : Demir ve Mangan Filtrasyonu
Birm, Clack Corporation tarafından üretilen, demir ve mangan arıtımı için özel granül bir filtre malzemesidir. Kimyasal kullanıma ihtiyaç duymadan, kendini yenileyen yapısı ile düzenli geri yıkama ile uzun ömürlü kullanım sağlar.
Kimyasal içermeyen Birm® medyası, demir ve manganı katalitik olarak oksitleyip uzaklaştırır. Geniş pH aralığında çalışır, uzun ömürlüdür ve bakım maliyeti düşüktür. Türkiye’nin içme suyu standartlarına uygun çözümler için hemen keşfedin.
Yeraltı ve kuyu sularında doğal kayaçlarla temasın bir sonucu olarak demir ve mangan iyonları sıkça görülür. Marmara ve İç Anadolu havzalarındaki sığ akiferlerde yapılan ölçümler, demir konsantrasyonlarının 0,3 mg/L’yi, mangan seviyelerinin ise 0,05 mg/L’yi aştığını gösterir. Bu elementlerin oksitlenmesiyle oluşan tortular kahverengi ve siyah lekeler, lezzet bozuklukları ve boru hatlarında tıkanmaya yol açar; kazan sistemleri, ısı eşanjörleri ve ürün kalitesi bundan doğrudan etkilenir. Hem evsel kullanımda musluk suyunun berraklığını kaybetmesi hem de endüstriyel proseslerde korozyon ve verim kaybı yaşanması, demir ve mangan gideriminin önemini ortaya koyar. Birm® medyası, katalitik bir yapı sergileyerek çözünmüş oksijenle etkileşime girer ve demir ile manganı oksitleyip hidroksit formuna dönüştürür; böylece filtre yatağında tutulabilen partiküller oluşur. Kimyasal reaktif kullanmadan çalışması, geri yıkama ile yenilenmesi ve uzun ömürlü oluşu sayesinde Türkiye pazarında çevre dostu ve ekonomik bir çözüm sunar.
Web sitemizde; birm minerali seçimi, tasarımı, işletmesi ve bakımı hakkında kapsamlı bilgiler sunarak hem mühendisleri hem de satın almacıları bilgilendirmeyi amaçlar. Demir ve mangan sorununuz varsa doğru çözümün ne olduğunu, hangi koşullarda verimli çalıştığını, alternatif medyaların neler olduğunu ve bütçenize nasıl etki edeceğini ayrıntılı şekilde bulacaksınız.
Neden Birm?
Su arıtma alanında demir ve mangan giderimi için birçok yöntem bulunur: permanganat rejenerasyonlu greensand filtreler, pH yükseltmeli oksidasyon‑sürekli kum filtreleri, güçlü katalizör içeriğine sahip Pyrolox veya Turbidex gibi medyalar bunlardan bazılarıdır. Permanganat veya klor ile rejenerasyon gerektiren klasik greensand sistemleri kimyasal tüketimine bağlı yüksek işletme maliyetine sahiptir. Pyrolox ve benzeri bulk manganez dioksit medyaları çok ağırdır; geniş pompalar ve yüksek geri yıkama debileri ister ve bu nedenle küçük işletmelerde kullanımı zordur. Birm® medyası ise katalitik kaplama sayesinde çözünmüş oksijeni kullanarak demir ve manganı oksitleyip mekanik filtrasyon ile tutar. Bu sayede hiçbir kimyasal rejenerant veya oksidan satın almak gerekmez, bakım masrafları düşer ve işletme sürekliliği artar.
Kimyasal kullanmaması yalnızca bütçe dostu olmakla kalmaz; aynı zamanda tat ve koku değişimlerini azaltarak içme suyu ve proses suyunun kalitesini korur. Çevre dostu yaklaşım, reaktif kullanımını azaltarak atık yükünü düşürür. Dayanıklı granüler yapısı, 8–10 yıl arası bir yatak ömrü sunar ve düşük özgül ağırlığı nedeniyle geri yıkama sırasında yatak genleşmesi kolaydır. Clack Corporation tarafından üretilen bu medya NSF/ANSI 61 standardına göre sertifikalandırılmıştır; bu standart, içme suyu ile temas eden malzemelerin sağlık açısından güvenilir olmasını sağlar ve Türk içme suyu standartlarına uyumda önemli bir kriterdir.
Kum filtreler, yalnızca fiziksel süzme yoluyla tortu ve bulanıklık giderir; çözünmüş demir ve mangan iyonlarını oksitlemediği için etkisiz kalır. Birm’in katalitik kaplaması çözünmüş oksijeni kullanır ve kimyasal rejeneranta ihtiyaç duymadan iyonları hidroksit partiküllerine dönüştürür. Bu nedenle basit bir kum filtre yerine demir ve mangan sorunu olan kaynaklarda Birm tercih edilir; kum filtreler ise ön filtre veya bulanıklık giderimi için destekleyici olarak kullanılabilir.
Birm Teknik Özellikleri ve Çalışma Prensibi
Birm® tanecikleri inert silika çekirdek üzerine homojen olarak kaplanmış ince bir manganez dioksit filmi içerir. Bu yapı, çözünmüş oksijenin demir ve mangan iyonları ile hızla tepkimeye girmesini sağlar. Ham su filtreden geçtiğinde demir genellikle feröz bikarbonat formundadır; Birm taneciği üzerindeki katalitik MnO₂ tabakası elektron alıcı görevi görür ve Fe²⁺ iyonu oksitlenerek Fe³⁺ hidroksit formuna dönüşür. Mangan da benzer bir reaksiyonla MnO₂ çökelti oluşturur. Bu hidroksitler taneciklerin gözeneklerinde tutulur ve geri yıkama sırasında ters akımla dışarı atılır. Kaplama kimyasal olarak tüketilmediği için Birm medyası kullanılmaya devam eder.
Fiziksel özellikleri bakımından Birm tanecikleri siyah renklidir ve özgül ağırlığı yaklaşık 700 kg/m³’tür. Tipik dane boyu 0,5–2,0 mm arasında olup üniformite katsayısı 2,7 civarındadır. Yüksek yüzey alanı (350 m²/g’a kadar) sayesinde oksidasyon kinetiği hızlıdır ve hidrodinamik koşullar elverişli olduğunda demir için saniyede 0,8, mangan için saniyede 0,4 civarında hız sabitleri elde edilir. Çalışma sıcaklık aralığı 5–50 °C olup evsel ve endüstriyel uygulamalara geniş bir uyum sunar.
Çalışma Koşulları
Medyadan yüksek verim almak için ham su parametrelerinin belirli aralıklarda olması önemlidir. Suyun pH’ı 6,8–9,0 arasında olduğunda demir gidermede yüksek performans sağlanır; mangan giderimi için pH’ın 8,0–9,0 arasında tutulması önerilir. Çözünmüş oksijen (DO) miktarının, sudaki demir konsantrasyonunun en az %15’i kadar olması gerekir; mangan içeriği yüksekse DO gereksinimi daha da artar. Ham suda yağ, hidrojen sülfür veya 4–5 ppm’in üzerinde organik madde bulunmamalıdır, çünkü bu tür bileşenler katalitik kaplamayı kaplayarak performansı düşürür. Serbest klor ve polifosfatlar da katalitik yüzeyi pasifleştirebilir; bu nedenle Birm filtresine girmeden önce klor seviyesi 0,5 ppm’in altında tutulmalı ve polifosfat dozajından kaçınılmalıdır.
Tasarım Parametreleri
Birm tabakası tipik olarak 60–90 cm derinlikte tasarlanır ve filtrasyon tankının çapına bağlı olarak serbest taşma mesafesi yatak yüksekliğinin en az %50’si kadar bırakılır. Servis debisi, m² başına 15–20 m³/saat (yaklaşık 3,5–5 gpm/ft²) olarak önerilir; düşük demir içeriği ve düşük basınç kaybı beklentisi olan sistemlerde daha yüksek debilere çıkılabilir. Geri yıkama debisi ise 25–30 m³/saat·m² (10–12 gpm/ft²) arasında seçilir ve 10–12 dakika süresince gerçekleştirilir; bu işlem sırasında yatak %20–40 oranında genleşmelidir. Yatak diferansiyel basıncı 0,8–1,0 bar seviyesine ulaştığında geri yıkama başlatılır; tipik olarak bu süre 24–48 saat arasında olur.
Fiziksel Özellikler
Özellik | Değer/Aralık | Açıklama |
---|---|---|
Renk | Siyah | MnO₂ kaplaması nedeniyle |
Özgül Ağırlık | ≈ 700 kg/m³ | Hafif olması geri yıkamada avantaj sağlar |
Dane Boyu | 0,5–2,0 mm | İnce taneli “fine” versiyonda 0,3–0,35 mm |
Yatak Derinliği | 0,6–0,9 m | Endüstriyel sistemlerde 1 m tercih edilir |
Servis Debisi | 3,5–5 gpm/ft² | Demir ≤ 2 mg/L ve mangan ≤ 0,5 mg/L için |
Geri Yıkama Debisi | 10–12 gpm/ft² | Yatak %20–40 genleşmelidir |
Çalışma pH aralığı | 6,8–9,0 | Mangan için pH ≥ 8,0 önerilir |
Çözünmüş Oksijen | ≥ 15 % Fe içeriği | Yetersizse havalandırma veya venturi enjektör |
Sertifika | NSF/ANSI 61 | İçme suyu ile temas eden malzeme standardı |
Bu tablo, seçim ve boyutlandırma için temel fiziksel parametreleri özetlemektedir.
Ürün/Hizmet Portföyü
Clack tarafından üretilen Birm medyası, farklı dane boyutları ve paket miktarlarıyla sunulur. Standart (“regular”) tip endüstriyel tesisler ve çoğu evsel uygulama için uygundur; 1 cu.ft (yaklaşık 28,3 litre) torbalar halinde tedarik edilir ve torba başına yaklaşık 36–38 pound (16–17 kg) ağırlığa sahiptir. İnce (“fine”) tip ise 0,3–0,35 mm dane boyu ile sınırlı geri yıkama kapasitesine sahip konut sistemlerinde tercih edilir. Yüksek debili veya otomatik sistemlerde, medyanın birlikte kullanılacağı filtre gövdesi paslanmaz çelik (AISI 304/316) veya epoksi kaplı karbon çelik olabilir; küçük tesislerde ise PVC‑u kolonlar ekonomik çözüm sunar.
Birm filtre sistemleri genellikle otomatik ters yıkamalı valflerle donatılır ve diferansiyel basınç sensörü ile geri yıkama döngüsü tetiklenebilir. Debimetre ve PLC kontrolü sayesinde proses parametreleri izlenir. Evsel uygulamalar için 8–14 inç çaplı FRP tanklar 0,5–2,5 cu.ft medya kapasitesi sunar; tipik servis debileri 2,4–7,5 gpm aralığındadır. Endüstriyel tesislerde ise 1 m³/h’den 200 m³/h’ye kadar projelendirme mümkündür. Mühendislik ekibimiz, su analizi sonuçlarına göre optimum medya hacmini ve valf boyutunu belirlemenize yardımcı olur.
Uygulama Alanları ve Sektörler
İçme Suyu Şebekeleri ve Belediyeler
Belediye su arıtma tesislerinde demir ve mangan limit değerlerin üzerinde çıktığında renk, tat ve koku problemi oluşur. Klor ile oksidasyon yapmak hem tat bozukluğu yaratır hem de trihalometan gibi yan ürün riskini artırır. Birm tabanlı sistemler, kimyasal kullanmadan demir ve manganı giderebildiği için özellikle küçük ve orta ölçekli şehirlerin içme suyu istasyonlarında tercih edilir. Ana bileşenler havalandırma, Birm filtre kolonu, otomatik valf ve çıkış dezenfeksiyonudur. Operatörler yalnızca periyodik geri yıkama ve pH kontrolü ile sistemin sürdürülebilir çalışmasını sağlar.
Gıda ve İçecek Endüstrisi
Süt, meşrubat ve bira üretimi gibi gıda sektörlerinde suyun kalitesi ürün tadını ve raf ömrünü doğrudan etkiler. Hammadde suyundaki 0,1 mg/L seviyesindeki mangan bile şişe renklenmelerine veya maya fermantasyonunda gecikmelere yol açabilir. Birm filtresi ile arıtılan su, düşük demir ve mangan içeriği sayesinde proses ekipmanlarında tortu birikimini engeller. Kimyasal kullanılmaması, CIP (Clean‑in‑Place) sistemleri ve buhar kazanları için ek bir avantajdır; çünkü reaktif kalıntıları ürün içine geçmez. Tesis tasarımında Birm kolonları genellikle ters ozmoz ve UV sterilizasyon sistemlerinden önce konumlandırılır.
Enerji ve Endüstriyel Prosesler
Jeotermal santrallerde, kombine çevrim elektrik santrallerinde ve soğutma kulesi devrelerinde demir ve mangan korozyon ve birikinti riskini artırır. Türbinlerde ve ısı eşanjörlerinde oluşan demir oksit tortuları, termal verimi düşürür ve bakım maliyetini yükseltir. Birm medyası, bu ortamlarda yaygın olarak 50 m³/h ve üzeri debilerde kullanılır; pH 7,5–8,5 aralığında oksidasyon hızı yüksektir ve suyun kondüktif yapısına müdahale etmez. Enerji santrallerinde geri yıkama suyu çoğunlukla kondens suyu veya filtrenin çıkışından alınan arıtılmış su ile yapılır; böylece mineral yükü geri yıkama döngüsüne taşınmaz.
Tarımsal Sulama ve Seracılık
Damla sulama sistemleri ve seralarda sulama suyu içindeki demir oksitler emitörlerde tıkanmaya neden olur. Birm filtreler; havalandırma ile zenginleştirilmiş kuyu suyunu arıtarak demir ve manganı uzaklaştırır, böylece basınç kayıpları düşer ve eşit sulama sağlanır. Arıtılmış suyun pH’ı, bitki besin elementlerinin alınabilirliğini etkiler; Birm sistemi pH’ı değiştirmeden yalnızca demir ve manganı giderdiği için besleme solüsyonlarında stabilite sağlar.
Metal Kaplama ve Kimyasal Prosesler
Galvaniz ve elektro kaplama hatlarında su kalitesinin kontrolü, kaplama kalınlığı ve yüzey homojenliği açısından kritiktir. Demir ve manganın varlığı, kaplama banyosunda çamur oluşumunu ve kabarcıklanmayı artırabilir. Birm filtreleri, hat besi suyu ve durulama suyu için kimyasal içermeyen bir ön arıtım sağlar; böylece kimyasal banyolardaki iyonik yük dengesini korur. Ayrıca uygun pH aralığında çalıştığı için kostik veya asit katkısı gerektirmez.
Konut ve Ticari Binalar
Villalar, oteller ve okul kampüsleri gibi ticari binalarda kuyu suyu veya şebeke öncesi arıtmalarında Birm çözümleri yaygındır. Özellikle az kirletici içeren kaynaklarda medyanın uzun ömürlü olması ve sessiz çalışması tercih edilir. Otellerde çamaşırhane makinelerinin ısıtıcı serpantinlerinde demir tortusu oluşumunu engelleyerek enerji tüketimini düşürür. Sistemler kompakt FRP tanklar, dijital kontrol valfleri ve basit geri yıkama hatlarından oluşur; bu nedenle işletme personeli tarafından kolaylıkla yönetilir.
Tasarım ve Seçim Rehberi
Girdi Analizi ve Ön Koşullar
Yüksek performans için ham suyun kimyasal analizi doğru yapılmalıdır. Demir konsantrasyonu 0,3–3 mg/L aralığında ise ve mangan 0,05–0,5 mg/L civarında seyrediyorsa Birm filtresi uygundur. Demir düzeyi 3 mg/L’den yüksek veya mangan 1 mg/L’yi aşıyorsa daha güçlü katalitik medyalar gerekebilir. Ham suyun pH’ı 6,8’in altındaysa nötralizasyon için kireç taşı veya soda külü dozajı yapılması gerekir; bu noktada otomatik bir dozaj pompası kullanılarak karbondioksitin giderilmesi ve pH’ın yükseltilmesi sağlanabilir. Çözünmüş oksijen seviyesi yetersizse havalandırma kulesi, venturi enjektör veya statik mikser gibi ekipmanlar kullanılmalıdır. Su içerisinde yağ veya hidrojen sülfür bulunuyorsa, bu bileşenleri giderecek ön arıtımlar (koalesan yağ seperatörü, karbon filtre veya biyolojik desülfürizasyon) eklenmelidir.
Yüksek performans için ham suyun kimyasal analizi doğru yapılmalıdır. Demir konsantrasyonu 0,3–3 mg/L aralığında ise ve mangan 0,05–0,5 mg/L civarında seyrediyorsa Birm filtresi uygundur. Demir düzeyi 3 mg/L’den yüksek veya mangan 1 mg/L’yi aşıyorsa daha güçlü katalitik medyalar gerekebilir. Ham suyun pH’ı 6,8’in altındaysa nötralizasyon için kireç taşı veya soda külü dozajı yapılması gerekir; bu noktada otomatik bir dozaj pompası kullanılarak karbondioksitin giderilmesi ve pH’ın yükseltilmesi sağlanabilir. Çözünmüş oksijen seviyesi yetersizse havalandırma kulesi, venturi enjektör veya statik mikser gibi ekipmanlar kullanılmalıdır. Su içerisinde yağ veya hidrojen sülfür bulunuyorsa, bu bileşenleri giderecek ön arıtımlar (koalesan yağ seperatörü, karbon filtre veya biyolojik desülfürizasyon) eklenmelidir.
Boyutlandırma ve Hidrolik Tasarım
Tasarımda üç temel parametre dikkate alınır: yükleme hızı (servis debisi), yatak derinliği ve temas süresi. Tipik servis debisi 15–20 m³/h·m² olup bu değer demir ve mangan konsantrasyonlarına göre ayarlanır; düşük kontaminasyonlu sular için 25 m³/h·m²’ye çıkmak mümkündür. Yatak derinliği evsel sistemlerde 0,6–0,8 m, endüstriyel sistemlerde 1,0 m olarak seçilir. Temas süresi (empty bed contact time) en az 60 saniye olmalıdır; bu süre demir ve manganın oksitlenerek çökelmesi için yeterlidir. Serbest taşma mesafesi (freeboard) yatak yüksekliğinin en az yarısı kadar bırakılmalı, böylece geri yıkamada taneciklerin serbestçe genleşebilmesi sağlanmalıdır.
Geri yıkama debisi, medyanın fiziksel özelliklerine bağlı olarak 25–30 m³/h·m² aralığında seçilir. Yatak genleşmesi sıcaklığa göre değişir; 25 °C’de %20–30 genleşme yeterli iken, soğuk suda viskozite nedeniyle debinin artırılması gerekebilir. Geri yıkama süresi, çıkan su berraklaşana kadar (tipik 10–12 dakika) devam eder. Geri yıkama suyu olarak arıtılmış su kullanılmalı; ham suyla geri yıkama yapılması biyolojik kirlenmeye ve yeniden tortu yüklenmesine yol açabilir.
Seçim Kriterleri
Seçim yalnızca tasarım parametrelerine değil, işletmenin ihtiyaçlarına göre de yapılmalıdır. Bakım personelinin deneyimi, proses kesintisi toleransı, yerleşim alanı, enerji tüketimi ve bütçe göz önünde bulundurulmalıdır. Birm, demir seviyeleri 3 mg/L’ye kadar olan ve manganın düşük olduğu sistemler için idealdir. Mangan konsantrasyonu yüksek veya hidrojen sülfür var ise Katalox Light® veya Filox gibi daha yüksek manganez dioksit içeriğine sahip medyalar tercih edilmelidir. Bu medyalar daha ağırdır ve yüksek geri yıkama debisi gerektirir; ancak mangan ve hidrojen sülfür gideriminde daha etkilidir. Birm’in Turbidex ve diğer silika bazlı medyalara göre avantajı, kimyasal rejenerasyona ihtiyaç duymamasıdır; öte yandan Turbidex daha geniş pH aralığında çalışabildiği için su karakterizasyonu dikkatlice yapılmalı ve uygun media seçilmelidir.
İşletme, Bakım ve Yaşam Döngüsü Maliyeti
Bir Birm sisteminin düzenli çalışması için bazı işletme uygulamalarına uyulması gerekir. Geri yıkama döngüsü, diferansiyel basınç 0,8 bar’a ulaştığında veya en fazla 48 saatlik servis süresi sonunda otomatik olarak başlatılmalıdır. Geri yıkama sıklığının artması, ham su içeriğindeki artışa veya yatak içinde biyolojik büyümeye işaret eder; böyle bir durumda giriş suyu oksijenlenmesi gözden geçirilmeli ve gerekirse ön filtrasyon eklenmelidir.
Yatak genleşmesi geri yıkama sırasında %12–15 civarında olmalı; bu, taneciklerin tamamen karışmasını ve hidroksit tortularının dışarı atılmasını sağlar. Soğuk su koşullarında (%10–12 °C) viskozite yüksek olduğu için debi %20’ye kadar artırılabilir. Geri yıkamadan sonra servis moduna dönülmeden önce, yaklaşık 5 dakika ham su ile durulama yapılarak ince partiküllerin dışarı atılması sağlanmalıdır. Yatak yüksekliği yılda bir ölçülmeli; %10’dan fazla kayıp varsa medya ilavesi yapılmalıdır.
Birm medyasının tipik ömrü 8–10 yıl olup, mekanik aşınma ve kaplama kaybı gözlendiğinde erken değişim gerekebilir. İnce dane tipte ömür 5–7 yıl arasında değişebilir. Periyodik olarak suyun pH’ı ve serbest klor seviyesi ölçülmeli; pH 6,8’in altına düşüyorsa nötralizasyon, klor seviyesi 0,5 ppm’i aşıyorsa aktif karbon devresi devreye alınmalıdır.
Maliyet Değerlendirmesi
Kimyasal rejenerasyon gerektirmemesi nedeniyle Birm’in en büyük gideri enerji (pompa) ve su tüketimidir. 50 m³/h kapasiteli bir endüstriyel tesis örneğinde, yıllık elektrik tüketimi yaklaşık 32 600 ₺, su ve atıksu maliyeti 14 200 ₺, operatör işçiliği 18 000 ₺ ve bakım-yedek parça gideri 9 800 ₺ civarındadır. Beş yıllık toplam sahip olma maliyeti 373 000 ₺ seviyesindedir. Permanganat rejenerasyonlu greensand sisteminde ise yalnızca kimyasal gideri aynı dönemde 620 000 ₺’yi bulabildiğinden, Birm yaklaşık %40’ın üzerinde tasarruf sağlar.
Uyum, Standartlar ve Belgeler
Demir ve mangan arıtma sistemleri, Türkiye’de TS 266 içme suyu standardında belirtilen limitleri (demir için 0,2 mg/L, mangan için 0,05 mg/L) sağlamalıdır. Birm medyası ile tasarlanan sistemler, doğru boyutlandırma ve işletme koşullarında bu limitlerin altına düşebilir. Ürün, NSF/ANSI 61 sertifikasıyla içme suyu ile temas eden malzemeler için sağlık kriterlerine uygundur. Avrupa Birliği İçme Suyu Direktifi’ne göre suda 0,2 mg/L’den yüksek demir varlığında arıtım zorunludur; bu direktif, Türkiye’deki su arıtma projelerinde de referans alınmaktadır.
Projelerin projelendirilmesi sırasında uluslararası tasarım normlarına (AWWA B100, DIN 19695) ve yerel yönetmeliklere uyulmalıdır. Kurulum sonrası devreye alma esnasında operasyon eğitimleri verilmeli, işletme el kitapları ve bakım çizelgeleri hazırlanmalıdır. Tedarik edilen ekipmanın CE işaretine ve ISO 9001 kalite yönetim sistemi kapsamına sahip olması, proje kabul süreçlerinde avantaj sağlar.
Terimler Sözlüğü
Terim | Açıklama |
---|---|
Demir (Fe²⁺/Fe³⁺) | Yeraltı suyunda feröz (Fe²⁺) formda bulunur; oksidasyonla ferrik (Fe³⁺) hidroksit hâline geçer ve filtrelenir. |
Mangan (Mn²⁺/MnO₂) | Çözünmüş mangan (Mn²⁺), Birm üzerindeki katalizörle oksitlenerek manganez dioksit (MnO₂) çökeltisi oluşturur. |
Çözünmüş Oksijen (DO) | Suyun içerdiği oksijen miktarıdır; demir ve mangan oksidasyonu için en az demir içeriğinin %15’i kadar DO gerekir. |
pH | Suyun asitlik/bazlık göstergesidir. Birm için optimum pH aralığı 6,8–9,0’dır; mangan giderimi için pH ≥ 8,0 önerilir. |
Servis Debisi | Filtre yüzey alanı başına akan su miktarıdır; m³/h·m² veya gpm/ft² birimleri ile ifade edilir. |
Geri Yıkama Debisi | Filtre yatağını ters yönde yıkamak için gereken debidir; yatak genleşmesini sağlamalıdır. |
Yatak Derinliği | Filtre medyasının yüksekliği. Demir ve mangan giderimi için 0,6–1,0 m aralığında tasarlanır. |
Serbest Taşma (Freeboard) | Geri yıkama sırasında taneciklerin genleşmesi için bırakılan boş hacim; yatak yüksekliğinin en az %50’si olmalıdır. |
NSF/ANSI 61 | İçme suyu sistemlerinde kullanılan malzemelerin toksik olmamasını sağlayan uluslararası standart. |
Katalizör | Kimyasal reaksiyon hızını artıran fakat reaksiyon sonunda tüketilmeyen madde. Birm üzerindeki manganez dioksit kaplama bu görevi görür. |
Sık Sorulan Sorular
Birm filtresi hangi pH aralığında çalışır?
Birm, demir gidermede 6,8–9,0 pH aralığında verimli çalışır. Mangan için pH 8,0’in üzerine çıkılması gerekir. pH 6,8’in altında ise suyun alkalinite ile yükseltilmesi gerekir. Böyle durumlarda soda külü veya kireç taşı dozajı yapılabilir ve sistem sürekli olarak pH izleme sensörleri ile kontrol edilmelidir.
Sistem demir ve manganı hangi düzeylere kadar giderir?
Birm, demir konsantrasyonu 0,3–3 mg/L aralığındaki sular için tasarlanmıştır ve çıkışta 0,1 mg/L’nin altına düşürebilir. Mangan giderimi için ham suyun pH’ı yükseltilmiş ve mangan seviyesi 0,5 mg/L’nin altında ise etkinlik %80’in üzerine çıkar. Daha yüksek konsantrasyonlarda diğer katalitik medyalar tercih edilmelidir.
Medya ne kadar süre kullanılabilir?
Normal koşullarda Birm medyası 8–10 yıl arası hizmet verir. İnce dane tiplerde bu süre 5–7 yıla düşebilir. Mekanik aşınma, kaplama kaybı veya medyada çamur birikimi gözlenirse erken değişim gerekir. Periyodik ölçümlerle yatak yüksekliği takip edilmeli ve eksik miktar tamamlanmalıdır.
Geri yıkama ne sıklıkta yapılmalı?
Geri yıkama döngüleri genellikle 24–48 saatlik servis aralıkları sonunda veya filtre giriş‑çıkış basıncı arasındaki fark 0,8 bar’ı aştığında gerçekleştirilir. Geri yıkama süresi 10–12 dakika olmalı; su berraklaşana kadar devam edilmelidir. Yaz aylarında su sıcaklığı arttıkça genleşme için daha düşük debi yeterli olur.
Çözünmüş oksijen yetersiz ise ne yapılmalı?
Ham suyun DO seviyesi düşükse, havalandırma veya venturi enjektör ile oksijen enjeksiyonu yapılmalıdır. Aerasyon tankları veya statik mikserler kullanılarak su hava ile temas ettirilir. Uygulamalarda çoğu zaman basit bir havalandırma kulesi yeterli olur.
Birm hidrojen sülfür veya arsenik giderir mi?
Birm katalizörü hidrojen sülfürü oksitleme kapasitesine sahip değildir; bu nedenle kokuya neden olan H₂S bulunan kaynaklarda kullanılmamalıdır. Arsenik giderimi ise demirin eşlik ettiği durumlarda kısmen gerçekleşebilir çünkü demir oksit partikülleri arsenik adsorpsiyonuna yardım eder; ancak garanti edilmez. Arsenik içeren sularda özel bir arsenik filtresi kullanılmalıdır; bu filtreler arsenik için spesifik adsorban medya içerir.
Kimyasal dozajı gerekir mi?
Birm medyası kimyasal rejenerant gerektirmez. Yalnızca pH 6,8’in altına düşerse nötralizasyon için alkali maddeler dozlanır; bunu otomatik bir dozaj pompası aracılığıyla yapmak hassasiyet sağlar. Filtre çıkış suyu klorlanacaksa serbest klor seviyesi 0,3 mg/L’nin altında tutulmalıdır.
Sistemin toplam maliyeti nasıldır?
İlk yatırım maliyeti kullanılan medya hacmi, tank malzemesi ve valf tipi gibi unsurlara bağlıdır. Birm sistemi kimyasal masrafı olmadığı için işletme maliyetlerinde avantajlıdır; beş yıllık toplam sahip olma maliyetinde geleneksel greensand sistemlerine göre %40’a varan tasarruf sağlanabilir. Enerji tüketimi ve su giderleri dışında önemli bir kalem yoktur.
Evsel ve endüstriyel uygulamalar için uygun mudur?
Birm, evsel villalardan endüstriyel tesislere kadar geniş bir skalada kullanılabilir. Önemli olan su analizi ve sistem boyutlandırmasının doğru yapılmasıdır. Küçük debili sistemlerde kompakt FRP tanklar ve tek tanklı otomatik valfler yeterli olurken, büyük tesislerde çoklu kolon dizileri ve PLC tabanlı kontrol sistemleri tercih edilir.
Kurulum ve bakımda nelere dikkat edilmelidir?
Filtre kolonunun altındaki dağıtım sistemi homojen akış sağlayacak şekilde tasarlanmalı; drenaj delikleri tıkanmamalıdır. Montaj sırasında hidrolik darbe riskine karşı by‑pass vanaları ve genleşme tankları kullanılmalıdır. Bakım personeli, geri yıkama debilerini ve sürelerini düzenli olarak kontrol etmeli; pH, DO ve basınç farkı değerlerini kaydetmelidir.
Neden Filtox Birm?
Bir filtrasyon sistemi satın almak yalnızca malzeme seçimi değil, aynı zamanda mühendislik desteği ve lojistik anlamına gelir. birm.com.tr, Clack Corporation’ın yetkili distribütörüdür ve ürünlerimizi Türkiye depolarından kısa teslim süreleri ile sunar. Mühendislik ekibimiz, su analizi, pilot test, hidrolik tasarım ve otomasyon entegrasyonu konularında kapsamlı destek verir. Tesisinizin enerji, alan ve bakım kısıtlarına uygun çözümler tasarlar, yerel mevzuat ve standartlara uyum sağlar. Stoklu çalışma prensibimiz sayesinde projelerinizde gecikme yaşanmaz; yedek parça ve teknik servis ağımız operasyona kesintisiz destek sunar.
Demir ve mangan içeriği yüksek suların arıtımında çevre dostu, ekonomik ve uzun ömürlü bir çözüm arıyorsanız, doğru yerdesiniz. birm.com.tr ekibi, ham su analizi, sistem tasarımı ve teklif çalışması için sizinle birlikte çalışmaya hazırdır. Projenizin debi, kalite hedefi, alan kısıtı ve bütçesine göre en uygun sistemi belirlemek için bizimle iletişime geçin; ücretsiz simülasyon ve maliyet analizi raporu talep edin.
Tablo, Grafik ve Görseller
Demir ve mangan gideriminde farklı medyaların karşılaştırmalı özelliklerini aşağıdaki tabloda bulabilirsiniz. Bu tablo seçim aşamasında karar vermenize yardımcı olur:
Model/Tip | Kapasite/Aralık | Performans Ölçütü | Çalışma Koşulları | Malzeme/Platform | Notlar |
---|---|---|---|---|---|
Birm® | Demir ≤ 3 mg/L, Mn ≤ 0,5 mg/L | Katalitik oksidasyon; kimyasal gerekmez | pH 6,8–9,0; DO ≥ 15 % Fe | MnO₂ kaplı silika | Hafif; geri yıkama kolay; 8–10 yıl ömür |
GreensandPlus | Demir ≤ 5 mg/L, Mn ≤ 1 mg/L | Permanganat ile rejenerasyon | pH 6,2–8,5; permanganat dozajı | Manganez greensand | Kimyasal maliyeti yüksek; 5–7 yıl ömür |
Pyrolox | Demir ≤ 15 mg/L, Mn ≤ 3 mg/L | Yüksek aktif içerik; mekanik filtrasyon | pH 6,5–9,2; hava enjeksiyonu | %85 MnO₂ bulk | Ağır; yüksek geri yıkama debisi; 10–12 yıl ömür |
Turbidex | Demir ≤ 7 mg/L, Mn ≤ 1 mg/L | Silika tabanlı; yalnızca geri yıkama | pH 6,5–9,0 | Poröz SiO₂ | Hafif; yüksek yüzey alanı; Mn gideriminde sınırlı |
Çözünmüş oksijen ile pH arasındaki ilişkili performansları gösteren grafik aşağıda verilmiştir. Demir giderim verimi pH arttıkça hızla yükselirken mangan için optimum değerler pH 8,0 ve üzerindedir. Bu eğilim, tasarımda pH kontrolünün ne kadar kritik olduğunu gösterir.
Son olarak, Birm filtrasyon sürecinin genel akışını gösteren görselde; ham suyun havalandırma ile oksijenlendirildikten sonra katalitik yataktan geçerek temiz suya dönüşmesi ve geri yıkama döngüsünün nasıl işlediği şematik olarak sunulmuştur.
Bu akış, girdi suyun hazırlık aşaması, ana katalitik filtrasyon ve geri yıkama ile yenilenme adımlarını basit ve anlaşılır bir biçimde yansıtır.